Danıştay 13. Dairesi 2015/918 E. 2021/301 K.

Özeti: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ihaleye ilişkin olarak şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair kararın iptali ile Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödenen bedelin iadesine karar verilmesi istenilmiştir. Dava konusu olayda, şirketin Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödediği bedelin iade talebinin, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararın bir sonucu olduğu açıktır. Şirket tarafından, idareye yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kurul tarafından düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiğinden bahisle ödenen bu bedelin yargılama giderleri gibi tarafına iadesine karar verilmesi istemine yönelik olduğu, bu yönüyle davanın tam yargı davası niteliğinde bulunmadığı anlaşılmaktadır. Vekâlet ücretinin belirlenmesinde avukatın emeği, çabası, işin önemi, niteliği ve davanın süresinin göz önüne alınması gerektiğinden, iptal davası ile birlikte ileri sürülen nedenlerle iade talebinde bulunulduğu anlaşılmaktadır. Davanın konusunun maddi tazminat olarak nitelendirilmeyeceği gözetilerek vekâlet ücretinin maktu olarak belirlenmesi gerekirken İdare Mahkemesince, idare lehine dava konusu işlem nedeniyle maktu, maddi tazminat istemi yönünden ise nispi avukatlık ücretine hükmedilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır. Bu durum yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, temyize konu İdare Mahkemesi kararının verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi'nde belirtilen avukatlık ücretinin şirketten alınarak idareye verilmesi suretiyle kararın düzeltilerek onanması gerekmektedir.

"İçtihat Metni"

İSTEMİN KONUSU: .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından … tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ... ihale kayıt numaralı "Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Merkez Sitesi ve Ek Tesislerin Malzemeli Özel Güvenlik Hizmet Alımı İşi" ihalesine ilişkin olarak davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 25/04/2014 tarih ve 2014/UH.III-1930 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali ile Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödenen 9.000,00-TL'nin iadesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; dava konusu ihalenin ... Özel Güvenlik Ltd. Şti. (... Özel Güvenlik) üzerinde bırakıldığı, davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine davalı idarece, ... Özel Güvenlik'in aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunduğu ve ... Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti.'nin (... Güvenlik) teklifinin değerlendirilme dışı bırakılmasına ve ihale işlemlerinin yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlemesine karar verildiği, davacı şirket tarafından ise ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük açıklamasında yer alan giyim ve mali sorumluluk sigorta bedellerinin mevzuata uygun olmadığı iddia edilerek dava konusu Kurul kararının iptali istemiyle bu davanın açıldığı; dava konusu Kurul kararı ile ... Özel Güvenlik'in aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunduğu, diğer taraftan ... Güvenlik'in teklifinin değerlendirilme dışı bırakılması ve ihale işlemlerinin yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlemesine karar verildiği, dava dilekçesinde, ... Özel Güvenlik'in aşırı düşük teklif açıklamalarının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bakılan davanın açıldığı anlaşıldığından, iş bu davanın, ... Özel Güvenlik'in aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmasına ilişkin işleme hasren incelendiği, dava konusu ihalede çalışacak 74 personele verilecek 4 grup 32 çeşit giyim giderini belgelendirmeye yönelik ihale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, ihale konusu işte çalışan personel için giyim gideri olarak 1,70-TL öngörüldüğü, anılan giderin ... İnşaat firmasından alınan 19/02/2014 tarihli bir adet proforma fatura ile tevsik edildiği, anılan proforma faturada serbest muhasebeci mali müşavir imza ve kaşesinin yer aldığı ve Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.4.2.4. maddesinde belirtilen ifadelerin bulunduğu, anılan istekli tarafindan özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderine ilişkin olarak ... Sigorta A.Ş. Genel Müdürlüğü'nden teyidi alınmış 0,82-TL tutarında bir adet fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu özel güvenlik mali sorumluluk sigorta teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.4.2.23. maddesine uygun olduğu anlaşıldığından, dava konusu Kamu İhale Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı; davacı şirket tarafından, Kamu İhale Kurumu'na ödenen 9.000,00-TL'nin itirazen şikâyet başvuru bedeli olduğu, bu bedelin bir hizmet karşılığında alındığı, anılan hizmetin yerine getirildiği ve 4734 sayılı Kanun'da davalı idarenin gelirleri arasında sayıldığından, başvuru bedelinin iade isteminin kabulünün mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine, dava konusu işlem nedeniyle 2014 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 750,00-TL, maddi tazminat istemi yönünden ise anılan Tarife uyarınca belirlenen 1.080,00-TL olmak üzere toplam 1.830,00-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı şirket tarafından, dava konusu ihalede 74 personel için 32 parça giyim eşyasının 1,70-TL ile satın alınmasının mümkün olmadığı, gerçeği yansıtmayan belgelerin usule uygun hâle getirilmek suretiyle hak iddia edilemeyeceği, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi sunan ... Özel Güvenlik'in aşırı düşük teklif açıklamasında 74 personel için giyim bedelinin toplam maliyetinin 1,70-TL olarak belirtildiği, bu durumda, 1 personel için parça başı birim fiyatın, 0,001-TL olduğu, aynı zamanda mali mesuliyet sigortası için tüm personel için yıllık 0,82-TL üzerinden açıklama yapıldığı, bu durumda, 1 personel için aylık maliyetin 0,0008-TL olduğu, anılan şirket tarafından sunulan birim fiyatın, 5083 sayılı Kanun'da belirtilen tedavüldeki para birimleri arasında yer almadığı, Kamu İhale Kurulu'nun 06/11/2013 tarih ve 2013/UH.II-4162 sayılı kararında, 1 kuruşun altında verilen tekliflerin geçerli olmayacağının belirtildiği, dava konusu Kurul kararında ise aksi yönde bir değerlendirme yapıldığı, bir an için 1 kuruşun altında birim maliyet fiyatı verilebileceği düşünülse bile bu tutarın, 5083 sayılı Kanun'un 2. maddesi uyarınca 1 kuruşa yuvarlanması gerektiğinden bu kez de teklifler arasında 24,86-TL fark olması nedeniyle, ... Özel Güvenlik'in teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olamayacağı, bu kapsamda dava konusu işlemin hukuka aykırı olarak tesis edildiği; diğer taraftan, itirazen şikâyet başvurusu üzerine davalı idare tarafından düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiğinden davalı idareye başvuru bedeli olarak ödenen 9.000,00-TL'nin taraflarına iadesine karar verilmesi gerektiği hâlde bu isteminin de reddi yolundaki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, itirazen şikâyet başvurusu üzerine idarelerince yapılan inceleme neticesinde, ihale dokümanında yapılan düzenlemelere göre teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin 2.050.467,72-TL, kârsız yaklaşık maliyetin 2.086.082,14-TL olarak belirlendiği, idare tarafından kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif veren isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, 26/02/2014 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, işçilik ücretleri, giyim ve mali sorumluluk sigortasının önemli teklif bileşenleri olarak belirlendiği, ihale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, ihale konusu işte çalışan personeller için giyim gideri olarak 1,70-TL öngörüldüğü, anılan giderin ... İnşaat Firmasından alınan 19/02/2014 tarihli bir adet proforma fatura ile tevsik edildiği, anılan proforma faturada serbest muhasebeci mali müşavir imza ve kaşesinin yer aldığı ve Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.4.2.4. maddesinde belirtilen ifadelerin bulunduğu; anılan istekli tarafından özel güvenlik mali sorumluluk sigortası giderine ilişkin olarak ... Sigorta A.Ş. Genel Müdürlüğü'nden teyidi alınmış 0,82-TL tutarında bir adet fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu özel güvenlik mali sorumluluk sigorta teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.4.2.23. maddesine uygun olduğu anlaşıldığından anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun bulunmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı; 5083 sayılı Kanun'un 2. maddesinde, Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerin sonuçlarında ve ödeme aşamalarında yarım Yeni Kuruşun altındaki değerlerin dikkate alınmayacağı belirtilmekteyse de bu durumun yarım kuruş altındaki değerlerin hiçbir koşulda dikkate alınmayacağı sonucunu doğurmadığı, öte yandan temyiz dilekçesinde, bir kuruşun altındaki birim fiyatların, bir kuruşa yuvarlandıktan sonra toplam teklif fiyatın oluşturulması gerektiği iddia edilmekteyse de birim fiyatların yuvarlama yapılmadan, olduğu gibi yazılması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin Kamu İhale Genel Tebliği'ne uygun olarak sunmuş olduğu proforma faturada her bir giysinin birim fiyatı olarak 0,0001-TL yazılmış olmakla birlikte, ihalede giyim bedelinin toplam 1,70-TL olduğu, dolayısıyla hukuka aykırı bir durumun oluşmadığı, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı bakımından da herhangi bir hukuka aykırılığın bulunmadığı, aşırı düşük teklif açıklamalarının, Kamu İhale Genel Tebliği'ne uygun olan tekliflerin "hayatın olağan akışına aykırı" şeklinde soyut bir gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılmasının hukuka aykırı olacağı, ihale komisyonlarınca veya Kurul tarafından proforma fatura ve fiyat teklifleri ile maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının mükellef ve/veya isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesine karar verilmiş olmasının, isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği sonucunu doğurmayacağı, dava konusu ihalede, idarelerince ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olup olmadığının incelendiği ve açıklamalarının mevzuata uygun olduğunun tespit edildiği, diğer taraftan Kurul tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatının ticari hayatın olağan akışına uygun olmadığı yönünde bir tespit yapılmadığından, proforma fatura maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının isteklinin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilmesi yönünde bir karar alınmadığı, ayrıca, 4734 sayılı Kanun'da itirazen şikâyet başvuru bedelinin iade edilmesine dair bir hükmün bulunmadığı, bu kapsamda dava konusu Kurul kararının hukuka uygun olarak tesis edildiği, davacı şirket tarafından ileri sürülen iddiaların ise mesnetsiz olduğu belirtilerek, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından 21/02/2014 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ... ihale kayıt numaralı "Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Merkez Sitesi ve Ek Tesislerin Malzemeli Özel Güvenlik Hizmet Alımı İşi" ihalesinin ... Özel Güvenlik üzerinde bırakıldığı, davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine davalı idarece, ... Özel Güvenlik'in aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunduğu ve ... Güvenlik'in teklifinin ise değerlendirilme dışı bırakılmasına ve ihale işlemlerinin bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlemesine karar verilmesi üzerine, davacı şirket tarafından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük açıklamasında yer alan giyim ve mali sorumluluk sigorta bedellerinin mevzuata uygun olmadığı iddia edilerek dava konusu Kurul kararının iptali ile Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödenen 9.000,00-TL'nin iadesine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:

Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, iptal davalarının, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı hükme bağlanmış; tam yargı davaları ise, idarenin eylem ve işlemlerinden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin "yargılama giderleri" yönünden atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 323. maddesinde, vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti yargılama giderleri arasında sayılmış; 326. maddesinin birinci fıkrasında, "Kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilir." kuralı yer almıştır.

1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 164. maddesinin birinci fıkrasında, "Avukatlık ücreti, avukatın hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder."; 168. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Avukatlık ücretinin takdirinde, hukuki yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarife esas alınır."; 169. maddesinde, "Yargı mercilerince karşı tarafa yükletilecek avukatlık ücreti, avukatlık ücret tarifesinde yazılı miktardan az ve üç katından fazla olamaz." kurallarına yer verilmiştir.

28/12/2013 tarih ve 28865 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ve karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Avukatlık ücretinin aidiyeti, sınırları ve ortak veya değişik sebeple davanın reddinde davalıların avukatlık ücreti" başlıklı 3. maddesinin birinci fıkrasında, "Yargı yerlerince avukata ait olmak üzere karşı tarafa yükletilecek avukatlık ücreti, ekli Tarifede yazılı miktardan az ve üç katından çok olamaz. Bu ücretin belirlenmesinde, avukatın emeği, çabası, işin önemi, niteliği ve davanın süresi göz önünde tutulur"; "Ücretin tümünü hak etme" başlıklı 5. maddesinin ikinci fıkrasında, "Gerek kısmi dava gerekse belirsiz alacak ve tespit davasında mahkemece dava değerinin belirlenmesinden sonra davacı davasını belirlenmiş değere göre takip etmese dahi, yasal avukatlık ücreti, belirlenmiş dava değerine göre hesaplanır." düzenlemeleri yer almıştır.

Anılan Tarife'nin "Tarifelerin üçüncü kısmına göre ücret" başlıklı 12. maddesinde de,

"Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde gösterilen hukuki yardımların konusu para veya para ile değerlendirilebiliyor ise avukatlık ücreti, davanın görüldüğü mahkeme için Tarifenin İkinci Kısmında belirtilen maktu ücretlerin altında kalmamak kaydıyla (yedinci maddenin ikinci fıkrası, dokuzuncu maddenin birinci fıkrasının son cümlesi ile onuncu maddenin son fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla,) Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir.

Ancak hükmedilen ücret kabul veya reddedilen miktarı geçemez." düzenlemesine yer verilerek, konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen davalarda nispî avukatlık ücretine hükmedileceği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Mahkeme kararının, davacı şirketin Kamu İhale Kurulu'nun (Kurul) 25/04/2014 tarih ve 2014/UH.III-1930 sayılı kararının iptali ile Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödenen 9.000,00-TL'nin iadesine karar verilmesi istemiyle açtığı davanın reddine ilişkin kısmında hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.

Mahkeme kararının, davalı idare lehine nispi vekâlet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısmı incelendiğinde;

Dava dilekçesinde, dava konusu Kurul kararının iptali yanında Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödenen 9.000,00-TL'nin yargılama gideri olarak değerlendirilerek iadesine karar verilmesi istemine yer verildiği, Mahkemenin temyize konu kararıyla davanın reddine karar verilerek, dava konusu işlem nedeniyle 2014 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 750,00-TL, maddi tazminat istemi yönünden ise anılan Tarife uyarınca belirlenen 1.080,00-TL olmak üzere toplam 1.830,00-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak vekille temsil edilen davalı idare lehine hükmedildiği anlaşılmaktadır.

Dava konusu olayda, davacı şirketin Kamu İhale Kurumu'na itirazen şikâyet başvuru bedeli olarak ödediği 9.000,00-TL'nin iade talebinin, dava konusu işlemin iptaline ilişkin kararın bir sonucu olduğu, davacı şirket tarafından, davalı idareye yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kurul tarafından düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiğinden bahisle ödenen bu bedelin yargılama giderleri gibi tarafına iadesine karar verilmesi istemine yönelik olduğu, bu yönüyle davanın tam yargı davası niteliğinde bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, vekâlet ücretinin belirlenmesinde avukatın emeği, çabası, işin önemi, niteliği ve davanın süresinin göz önüne alınması gerektiğinden, iptal davası ile birlikte ileri sürülen nedenlerle iade talebinde bulunulduğu anlaşıldığından, davanın konusunun "maddi tazminat" olarak nitelendirilmeyeceği gözetilerek vekâlet ücretinin maktu olarak belirlenmesi gerekirken İdare Mahkemesince, davalı idare lehine dava konusu işlem nedeniyle maktu, maddi tazminat istemi yönünden ise nispi avukatlık ücretine hükmedilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

Ancak, bu durum yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyize konu İdare Mahkemesi kararının verildiği tarihte yürürlükte bulunan 2014 yılı Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi'nde belirtilen 750,00-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesi suretiyle kararın düzeltilerek onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin reddine,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararının hüküm fıkrasında yer alan "dava konusu işlem nedeniyle A.A.Ü.T uyarınca belirlenen …-TL, maddi tazminat istemi yönünden yine anılan tarife uyarınca belirlenen …-TL olmak üzere toplam …-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine" ibaresinin, "Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesi" şeklinde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,

3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına,

4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,

5. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,

6. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 27/01/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.