Danıştay 5. Daire 2019/1098 E. 2021/1058 K.

Özeti: Davada Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde kadastro müdürü olarak görev yapan davacının kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleminin iptali, işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakları ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla maddi ve manevi tazminatın tazminine karar verilmesi istenilmiştir. İptal davasının konularından birini oluşturan bireysel idari işlemler, belli kişiler üzerinde yeni bir hukuki durum yaratma veya değiştirme gibi sonuçlar doğurmakta olup, görevli ve yetkili yargı merciince bu işlemler iptal edilinceye veya işlemi tesis eden idarece geri alınıncaya, kaldırılıncaya, değiştirilinceye veya düzeltilinceye kadar hukuki geçerliliğini korumaktadır. Bu durumda davacının Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasının, davacının Bakanlık Olur'u ile kamu görevinden çıkarılmasına dair işlemi ortadan kaldırıcı veya değiştirici nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin hukuk alemindeki varlığını sürdürdüğü ve bu işleme karşı açılan davada işin esasının incelenmesi gerektiği açıktır. Buna karşın, belirtilen hususlar araştırılmadan, İdare Mahkemesince verilen davanın reddi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde kadastro müdürü olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi uyarınca kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işleminin iptali, işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakları ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 100,00 TL maddi ve 100,00 TL manevi tazminatın tazminine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yapılacak değerlendirmenin, adli suç veya disiplin suçu niteliğindeki somut bir eylemin soruşturulması mahiyetinde olmayıp kamu görevlilerinin belli bir yapıyla herhangi bir bağlarının olup olmadığına ilişkin kanaatin oluşturulacağı bir süreci ifade ettiği, dolayısıyla Kanun Hükmünde Kararnamenin amacı ve tedbirin niteliği ile somut olayın özellikleri birlikte dikkate alındığında ilgili kamu görevlileri hakkında mevcut bilgi ve belgelere göre değerlendirme yapılması gerektiği, maddeye göre kamu görevinden çıkarma tedbirinin uygulanabilmesi için söz konusu bağın yapıya, oluşuma veya gruba “üyelik” veya “mensubiyet” şeklinde olması zorunlu olmayıp “iltisak” ya da “irtibat” şeklinde olmasının da yeterli olduğu, son olarak maddede, terör örgütleri veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplar ile üyeler arasındaki bağın “sübut” derecesinde ortaya konulmasının arandığı, anılan KHK'nın 4. maddesinde bu kanaate varılabilmesi için belli bir tür delile dayanma zorunluluğu öngörülmediği, davacı hakkındaki değerlendirmenin kamu yararı ve hizmet gereklerinin sınırları içinde kullanılmadığını ortaya koyan bilgi-belgenin bulunmaması, … Cumhuriyet Başsavcılığının … soruşturma numaralı dosyasında halen hakkında FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne üye olma suçundan yürütülen soruşturma ve davalı idare tarafından oluşturulan soruşturma komisyonunca alınan ifadeler değerlendirilerek KHK’nın 4. maddesinin 1. fıkrasının (4) numaralı bendi kapsamında söz konusu yapı ile kamu görevinden çıkarılmasını gerektirecek nitelikte "aidiyet" “iltisak” ya da “irtibat”ı olduğu değerlendirilen davacının, kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; davacının, dava konusu işlemden sonra 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname eki listede ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden ihraç edildiği, davacının kamu görevinin bir yasama hükmü olan Kanun Hükmünde Kararname ile doğrudan sonlandırılması karşısında … tarih ve … sayılı davalı idare işleminin kendiliğinden ortadan kalktığı, davanın konusuz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Belirtilen gerekçelerle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, başvuruya konu mahkeme kararının kaldırılmasına, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu işlemden sonra 672 sayılı KHK ile ihracının yok hükmünde olduğu, nitekim kendisinin zaten kamu görevinden çıkarıldığı, o esnada kamu görevlisi olmadığı, kanunun geriye işlemezliği ilkesinin ihlal edildiği, kendisiyle ilgili irtibat ve iltisaka ilişkin somut verilerin sunulmadığı, savunmasının alınmadığı belirtilerek, … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi kararının bozulması, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince verilen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde kadastro müdürü olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi uyarınca … tarihli ve … sayılı Bakanlık Olur'u ile kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmiştir.

Bunun üzerine, anılan işlemin iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal hakları ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 100,00 TL maddi ve 100,00 TL manevi tazminatın tazminine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

Öte yandan, davacı, 01/09/2016 tarih ve 29818 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 672 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle de kamu görevinden çıkarılmıştır.

Davacı tarafından, anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işleme karşı OHAL İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunulmuş olup, başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açmış olduğu dava … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla reddedilmiş, anılan karara karşı davacı tarafından istinaf isteminde bulunulması üzerine … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İdari Dava Türleri Ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, iptal davalarının, "idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu, maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

İptal davasının konularından birini oluşturan bireysel idari işlemler, belli kişiler üzerinde yeni bir hukuki durum yaratma veya değiştirme gibi sonuçlar doğurmakta olup, görevli ve yetkili yargı merciince bu işlemler iptal edilinceye veya işlemi tesis eden idarece geri alınıncaya, kaldırılıncaya, değiştirilinceye veya düzeltilinceye kadar hukuki geçerliliğini korumaktadır.

Bu durumda; davacının Kanun Hükmünde Kararname eki listede adına yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasının, davacının Bakanlık Olur'u ile kamu görevinden çıkarılmasına dair işlemi ortadan kaldırıcı veya değiştirici nitelikte olmadığı, dava konusu işlemin hukuk alemindeki varlığını sürdürdüğü ve bu işleme karşı açılan davada işin esasının incelenmesi gerektiği açıktır.

Buna karşın, belirtilen hususlar araştırılmadan, İdare Mahkemesince verilen davanın reddi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile başvuruya konu mahkeme kararının kaldırılarak konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

2. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 14/04/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY :

Davacının temyiz isteminin reddi ile … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile başvuruya konu mahkeme kararının kaldırılmasına, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanması gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.