Danıştay 5. Daire 2020/2977 E. 2020/3469 K.

Özeti: Davacının, Üniversite daire başkanı olarak görev yapmakta iken, Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname uyarınca üniversite ile ilişiğinin kesilmesine ve kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin Üniversite Yönetim Kurulu kararının iptali ile bu karar nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir. İdare Mahkemesinin, dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki kararı, davacı tarafından istinaf yoluna başvurulmamış olması nedeniyle davacı yönünden kesinleşmiş olup, davalı idarece istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge İdare Mahkemesince verilen karar, istinaf yoluna başvurmayan davacının kanun yoluna başvurma hakkını ihya etmeyeceğinden, davacının temyiz isteminin esasının incelenmesine hukuken imkan bulunmamaktadır.

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Davacının, ... Üniversitesinde daire başkanı olarak görev yapmakta iken, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrası hükmü uyarınca üniversite ile ilişiğinin kesilmesine ve kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin ... tarih ve ... sayılı ... Üniversitesi Yönetim Kurulu kararının iptali ile bu karar nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararında; Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunan davacının başvurusunun kabul edilmesi durumunda göreve iade edileceği ve işbu davadaki dava açma amacına ulaşacağı, başvurusunun reddedilmesi durumunda da Komisyon kararına karşı Ankara İdare Mahkemesinde iptal davası açarak yine işbu davadaki dava açma amacına ulaşabileceği, bu şekilde davacının kamu görevlisi statüsünün sonlandırılmasına ilişkin olarak hak arama hürriyeti açısından engel teşkil eden bir durum oluşmayacağı gibi farklı yargı mercilerince verilebilecek birbirinden farklı kararların da önüne geçilebileceği anlaşıldığından, davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davalı idare tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :

Davacı tarafından; her idari işlemin yargısal denetime tabi olduğu, bu davanın esastan görülmesi gerektiği, açıkça hukuka aykırı olarak tesis edilen işlemin yargısal denetim dışında bırakılmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

Davalı idare tarafından; ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı karar verilmesine yer olmadığına dair kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinden istinaf yolu ile talep ettikleri, ancak istinaf başvurusunun reddine karar verildiği, bu nedenle Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği savunulmaktadır.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :

Davacı tarafından; dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu savunulmaktadır.

Davalı idare tarafından; savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMESİ:

Maddi Olay :

... Üniversitesinde daire başkanı olarak olarak görev yapan davacının, 667 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname'nin 4. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ... Üniversitesi Yönetim Kurulunun ... tarih ve ... sayılı işlemi ile kamu görevinden çıkarılmasına karar verilmiştir.

Bunun üzerine, anılan işlemin iptali ile davacının bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faizi birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

Öte yandan, davacı, 22/11/2016 tarih ve 29896 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 677 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Kamu Personeline İlişkin Alınan Tedbirlere Dair Kanun Hükmünde Kararname'nin ekli listesinde ismine yer verilmek suretiyle de kamu görevinden çıkarılmış, bu ilişkin işleme karşı OHAL İnceleme Komisyonuna başvuruda bulunmuş ve başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle Ankara 20. İdare Mahkemesinin 2019/2871 sayılı esasına kayden dava açmış olup, söz konusu dava ile ilgili yargılama sürecinin devam ettiği anlaşılmıştır.

İlgili Mevzuat:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Bağlantılı davalar" başlıklı 38. maddesinin 1. fıkrasında, "Aynı maddi veya hukuki sebepten doğan ya da biri hakkında verilecek hüküm, diğerini etkileyecek nitelikte olan davalar bağlantılı davalardır." hükmüne yer verilmiştir.

Hukuki Değerlendirme:

Bakılmakta olan dava ile OHAL İnceleme Komisyonu tarafından verilen karara karşı açılan davada verilecek kararın birbirini etkileyeceği açık olduğundan, öncelikle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan "bağlantılı davalara ilişkin hükümler" dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerekmektedir.

Bu durumda, davacı tarafından, 677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin eki listesinde ismine yer verilmek suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemle ilgili Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararına karşı açılan davadan önce davacının çalıştığı Kurum bünyesinde oluşturulan Kurul kararına karşı açtığı bu davanın sonuçlandırılması halinde, bu davada verilecek kararın, Komisyon kararına karşı açılan davada verilecek kararı etkileyeceği dikkate alındığında, belirtilen hususlar araştırılmadan ve yukarıda izah edildiği üzere 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 38 ve devamı maddelerinde yer alan hükümlere göre bağlantı bulunup bulunmadığı da değerlendirilmeden İdare Mahkemesince verilen karar verilmesine yer olmadığı yolundaki karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMESİ:

Dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yönünde verilen ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararına karşı, davalı idare tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuş, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile davalı idarenin istinaf başvurusu reddedilmiş bu karara karşı davacı tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.

İlgili Mevzuat:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'un 19. maddesiyle değiştirilen "İstinaf" başlıklı 45. maddesinin 1. fıkrasında, idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabileceği; 2577 sayılı Kanun'un 6545 sayılı Kanun'un 20. maddesiyle değiştirilen "Temyiz" başlıklı 46. maddesinde, Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde kararlarının temyizen bozulmasının mümkün olabileceği düzenlenmiştir.

Hukuki Değerlendirme:

... İdare Mahkemesinin, dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolundaki ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı, davacı tarafından istinaf yoluna başvurulmamış olması nedeniyle davacı yönünden kesinleşmiş olup, davalı idarece istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge İdare Mahkemesince verilen karar, istinaf yoluna başvurmayan davacının kanun yoluna başvurma hakkını ihya etmeyeceğinden, davacının temyiz isteminin esasının incelenmesine hukuken imkan bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,

2. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 14/07/2020 tarihinde, kesin olarak, incelenmeksizin redde ilişkin kısım yönünden oybirliğiyle, bozmaya ilişkin kısım yönünden oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY :

Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamelerle, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu belirlenen kişiler iki yöntemle kamu görevinden çıkartılmıştır.

Bunlardan birincisi, Kanun Hükmünde Kararnamelerde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde personelin kendi kurumu tarafından tesis edilen işlemle kamu görevinden çıkartılması şeklide, ikincisi ise idari dava konusu olmayan Kanun Hükmünde Kararnamelerin eki listesinde isimlerine yer verilmek suretiyle başka bir işleme gerek kalmaksızın doğrudan kamu görevinden çıkartılma şeklinde olmuştur.

Bu çerçevede; 01/02/2018 tarih ve 7075 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un 1. maddesinde, başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulduğu belirtilmiş, anılan Kanun'un "Yargı denetimi" başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasında da; "Komisyon kararlarına karşı Hâkimler ve Savcılar Kurulunca belirlenecek Ankara idare mahkemelerinde ilgilinin en son görev yaptığı kurum veya kuruluş aleyhine iptal davası açılabilir." hükmüne yer verilmiştir.

Anılan Kanun hükmü uyarınca da, Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından verilen kararlara karşı açılan davaların görüm ve çözümü için Hakimler ve Savcılar Kurulunun ... tarih ve … sayılı kararıyla ... ve ... İdare Mahkemeleri, … tarih ve … sayılı kararıyla da ... ve ... İdare Mahkemeleri, ... tarih ve … sayılı kararıyla ... İdare Mahkemesi, … tarih ve … sayılı kararıyla da … ... İdare Mahkemesi kurularak faaliyete başlamıştır. Anılan Ankara İdare mahkemeleri yalnızca Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından verilen kararlara karşı açılan davaların görüm ve çözümü ile sınırlandırılmış ve özel olarak görevlendirilmişlerdir.

Açıklanan nedenlerle, OHAL kapsamında kamu kurumlarınca tesis edilen kamu görevinden çıkarma işlemlerine karşı açılan davaların görüm ve çözümünün bağlantı kararı ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu tarafından verilen kararlara karşı açılan davaların görüm ve çözümününde özel görevli Ankara idare mahkemelerinde karara bağlanması mümkün olmadığı hususu dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği görüşüyle aksi yönde oluşan kararın gerekçesinin bu kısmına katılmıyorum.