Danıştay 8. Dairesi 2020/4100 E. 2021/1451 K.

Özeti: Dava, Bulgaristan Sofya Teknik Üniversitesinden mezun olan davacı tarafından, diplomasına denklik verilmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddine Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır. Mahkeme kararından önce Yükseköğretim Kurulu Denklik Komisyonu Makine İmalat Endüstri Mühendislik Grubu Alt Komisyonu tarafından davacı hakkında münferiden inceleme yapılarak transkriptinin incelenmesinde tespit edilen eksik dersler belirlenmiş, Endüstri Mühendisliği müfredatının ortak derslerinde temel eksiklik tespit edildiğinden seviyesinin ölçülmesine gerek görülmüştür. İdarenin diplomalar arasında önemli bir farklılık olup olmadığı konusundaki araştırma ve inceleme yükümlülüğünü yerine getirerek söz konusu işlemi tesis ettiği sübut bulduğundan, bu husus göz önünde tutularak karar verilmesi gerekmektedir. İşlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamıştır.

İstemin Özeti : Danıştay Sekizinci Dairesi'nin … gün ve E:…; K:… sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi …

Düşüncesi : Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim ile İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşme uyarınca düzenlenen yükümlülük yerine getirilerek idarece davacı hakkında münferiden yapılan inceleme sonucunda, Endüstri Mühendisliği müfredatının ortak derslerinde temel eksiklik tespit edildiği gerekçesiyle seviyesinin ölçülmesine gerek görüldüğü anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuk aykırılık olmadığı ve karar düzeltme istemin kabulünün gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede öne sürülen düzeltme nedenleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uygun bulunduğundan düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Sekizinci Dairesinin 19.11.2019 gün E:2016/15196; K:2019/10414 sayılı kararı kaldırılarak işin esası yeniden incelendi.

Dava, Bulgaristan Sofya Teknik Üniversitesi … Bölümünden mezun olan davacı tarafından, diplomasına denklik verilmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddine dair … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesi'nce; herhangi bir iç hukuk normu veya idarenin takdir yetkisiyle sınırlandırılması mümkün olmayan uluslararası bir sözleşmenin gerekliliklerine aykırı bir şekilde, davacı ile aynı üniversiteden mezun olan bir başka öğrenci hakkında düzenlenen rapora dayalı olarak eksik inceleme neticesinde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anayasanın 90. maddesinin 5.fıkrasında; "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir." kuralına yer verilmiştir.

22 Mayıs 1969 tarihli Birleşmiş Milletler Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi'nin "Ahde Vefa (pacta sunt servenda)" başlıklı 26. maddesinde "Yürürlükteki her andlaşma ona taraf olanları bağlar ve tarafların onu iyi niyetle icra etmesi gerekir. "İç hukuk ve andlaşmalara riayet" başlıklı 27. maddesinde ise, "Bir taraf bir andlaşmayı icra etmeme gerekçesi olarak iç hukukunun hükümlerine başvuramaz." hükümlerine yer verilmiştir.

Ülkemiz tarafından 01/12/2004 tarihinde imzalanıp 28/02/2006 tarihli ve 26094 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5463 sayılı Kanun uyarınca 08/01/2007 tarihinde onaylanarak 01/03/2007 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim İle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmeyi, davacının mezun olduğu üniversitenin bulunduğu Bulgaristan da 11/4/1997 tarihinde imzalayarak bu sözleşmeye taraf olmuştur. Anılan Sözleşmenin I. Bölümünde "Tanıma", bir yabancı eğitim belgesinin, eğitim ve/veya iş etkinliklerinde kullanılmak üzere yetkili makam tarafından resmi olarak kabulü şeklinde tanımlanmış; VI. bölümünün 1. maddesinde ise "Bir tanıma kararı, yükseköğretim belgesi tarafından belgelenen bilgi ve beceri esasına dayanıyorsa, her taraf, tanımanın istendiği belge ile tanımanın istendiği tarafça bu belgeye karşılık gelen diploma arasında önemli bir farklılık(substantial difference) görülmediği durumda, diğer tarafta verilmiş yükseköğretim belgelerini tanıyacaktır." kuralına yer verilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 7. maddesinin (p) bendinde; yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans ve lisans üstü diplomaların denkliğini tespit etmek Yükseköğretim Kurulu'nun görevleri arasında sayılmıştır.

Anılan Kanun uyarınca hazırlanıp 06/11/2010 tarihli ve 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin 7. maddesinde; "Denklik başvurusunda bulunanlara başvurunun alındığına dair tarih ve sayı içeren alındı belgesi verilir. Başvuruda eksik belgeler var ise tamamlanması istenir.

Yönetmelikte öngörülen belgelerle yapılan diploma denklik başvurusunun ön incelemesi 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerindeki hususlara uygunluk yönünden denklik birimi elemanları tarafından yapılır ve bir ön inceleme raporu hazırlanarak Komisyona sevk edilir. Diploma denklik incelemesi Komisyonca 8 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi, ikinci fıkrası ve 9 uncu maddelerine uygunluk yönünden yapılır. Komisyon tarafından yapılan inceleme sonucu hazırlanan rapor Yükseköğretim Yürütme Kurulunda görüşülerek karara bağlanır." hükmüne, 9. maddesinde: "Yapılan inceleme sonucunda;

a) Diplomanın alındığı kurumun ilgili ülke makamları ve YÖK tarafından tanınmış bir kurum olduğu, eğitimin yapıldığı programın benzeri Türk yükseköğretim programına denk olduğu, eğitim düzeyi ve öğrenim alanı açıkça tespit edilenlere mezun olduğu düzeye göre ön lisans denklik belgesi, lisans denklik belgesi veya yüksek lisans denklik belgesi verilir.

b) ÖSYS Kılavuzunda yer alan yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının kılavuzda yer alan programlarına Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından yerleştirilen öğrencilerin alacakları diplomalara 8 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri uyarınca yapılacak inceleme sonucunda denklik belgesi verilir.

c) Mezun olunan lisans programının Türkiye'deki eşdeğer programa göre alınması zorunlu görülen derslerinde eksiklik tespit edilenlere; Türkiye'deki bir üniversitede tamamlama eğitimine tabi tutularak bu dersleri almaları ve başarılı olduğunu belgelemeleri halinde denklik belgesi verilir. Tamamlama eğitimine katılmak isteyen öğrencilerin hangi üniversitelerde bu eğitimi alacakları, tamamlama eğitiminin süresi ve öğrencinin almak zorunda olduğu dersler Komisyonca belirlenir. Bu amaçla gerektiğinde konunun uzmanı kişilerden oluşan alt komisyonlar kurulabilir.

ç) Mezun olunan lisans programının eğitim düzeyi ve içeriğinin yeterli bulunmaması durumunda, başvuru sahibi usul ve esasları Kurul tarafından belirlenen seviye tespit sınavına tabi tutulur." hükmüne, 10. maddesinde ise: "Uzaktan eğitim programlarından alınan diplomalar; diplomayı veren yükseköğretim kurumunun ve eğitimin yapıldığı programın öncelikle faaliyet gösterdiği ülke yetkili makamlarınca diploma vermeye yetkili bir kurum olarak tanınması, akreditasyon ya da kalite güvencesi kuruluşları tarafından akredite edilmiş olması ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir kurum olması, bir üst eğitime girişte kabul edilmesi, program kredi toplamının o ülkedeki eşdeğer örgün öğretim programı kredi toplamına uygun olması, örgün öğretimde belirlenen program kazanımları ile aynı programın uzaktan öğretiminin program kazanımlarının uyarlı olması ve uzaktan eğitim programının ölçme ve değerlendirme sisteminin denetlenebilir nitelikte olması, yurtdışında yapılan uzaktan eğitimin Türkçe olmaması, eğitimin yapıldığı programın benzeri Türk yükseköğretim programına denk olması, eğitim düzeyi ve öğrenim alanının açıkça tespit edilmesi şartları aranarak, bu Yönetmelik hükümlerine göre değerlendirildikten sonra kabul edilir veya reddedilir. " hükmüne yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Yükseköğreitm Kurulu Denlik Komisyonu-Makina-İmalat- Endüstri Mühendislik Grubu Alt Komisyonunca 04.05.2016 tarihinde davacı hakkında inceleme yapıldığı, yine … Teknik Üniversitesince düzenlenen … tarihli raporda, Bulgaristan Sofya Teknik Üniversitesinde verilen eğitimin Türkiye'deki … Programlarına denk olmadığı yönünde görüş bildirildiği, Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 28/04/2015 tarihli toplantısında da davacının "Bilgisayar Mühendisliği" alanındaki Seviye Tespit Sınavının 2. aşamasına alınmasına ve 100 üzerinden en az 50 puan alınması halinde denklik işleminin yapılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.

Dava konusu bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde; Mahkeme kararından önce 04.05.2016 tarihinde Yükseköğretim Kurulu Denlik Komisyonu-Makina-İmalat- Endüstri Mühendislik Grubu Alt Komisyonu tarafından davacı hakkında münferiden inceleme yapılarak transkriptinin incelenmesinde tespit edilen eksik dersler belirlenmiş, Endüstri Mühendisliği müfredatının ortak derslerinde temel eksiklik tespit edildiğinden seviyesinin ölçülmesine gerek görülmüştür. İdarenin, yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca, diplomalar arasında önemli bir farklılık olup olmadığı konusundaki araştırma ve inceleme yükümlülüğünü yerine getirerek söz konusu işlemi tesis ettiği sübut bulduğundan, bu husus göz önünde tutularak karar verilmesi gerekirken işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararında hukuka uyarlık bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle, karar düzeltme talebinin kabulüne, ... İdare Mahkemesinin … tarihli E:… K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine,10/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.