Danıştay 8. Dairesi 2021/1395 E. 2021/1739 K.

Özeti: Davacının, Ticaret ve Sanayi Odası meslek komitesi üyeliği ile meclis komitesi üyeliğinin sona erdirilmesine ilişkin tesis edilen Ticaret ve Sanayi Odası işleminin hukuka aykırı olduğu iddia edilerek iptali istenilmiştir. Uyuşmazlıkta, dava, davacının Ticaret ve Sanayi Odası meslek komitesi üyeliği ile meclis komitesi üyeliğinin sona erdirilmesine ilişkin iptali istemiyle açılmış olup, dava konusu işlem ticari faaliyette bulunan davacının, ticari faaliyetinin icrasını engelleyen bir işlem niteliğinde olmadığından, iş bu davanın İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun temyiz maddesi kapsamında bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, temyiz istemine esas teşkil eden kararın Bölge İdare Mahkemesinin temyiz yolu açık olmayan kesin kararlarından olduğu anlaşıldığından temyiz isteminin incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Ticaret ve Sanayi Odası

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Davacının, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası meslek komitesi üyeliği ile meclis komitesi üyeliğinin sona erdirilmesine ilişkin tesis edilen İskenderun Ticaret ve Sanayi Odasının … tarih ve … sayılı işleminin hukuka aykırı olduğu iddia edilerek iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacının her ne kadar … ticaret sicil numarasına kayıtlı ''...'' gerçek kişi tacir unvanı, davacının talebi doğrultusunda sicilden terkin edilmiş olsa da, 10674 ticaret sicil numarasına kayıtlı olarak ''... Makine Sanayi Taahhüt Ticaret Limited Şirketi'' ticaret unvanı adı altında sicile kayıtlı olduğu, Kanun ve Yönetmelik hükümlerinde, seçilme yeterliliği hususunda gerçek yahut tüzel kişi şirketi noktasında ayrım yapılmaksızın ticaret siciline kaydın arandığı, davacının da Kanun ve Yönetmelikte aranan şartlardan, seçim tarihi olan 01/04/2018 tarihi itibariyle ticaret siciline kayıtlı olduğundan, davacının İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası meslek komitesi üyeliği ile meclis komitesi üyeliğinin, seçim tarihi itibarıyla tacir ve sanayiciler için ticaret siciline kayıtlı olmadığı gerekçesiyle sona erdirilmesine ilişkin, İskenderun Ticaret ve Sanayi Odasının … tarih ve … sayılı işleminde hukuka uyarlık görülmeyerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine kararın tebliğini izleyen 30 gün içerisinde Danıştaya temyiz yolu açık olmak üzere karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararının, hukuka ve usule aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ :İstemin incelenmeksizin reddi gerektiği gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İstinaf" başlıklı 45. maddesinde, "1) İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.

3) Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.

6) Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir." hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanun'un "Temyiz" başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, "Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları" hakkında verilen kararların Danıştay'da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; İdare Mahkemelerinin tek hakim sınırı dışında kalan bütün kararlarına karşı mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine istinaf başvurusunda bulunulabileceği, bölge idare mahkemesince istinaf incelemesi üzerine verilen kararlara karşı ise sadece 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesinde yer alan konular ile sınırlı olarak Danıştay'a temyiz başvurusunda bulunulabileceği, bölge idare mahkemelerince istinaf incelemesi üzerine verilen ve 46. madde kapsamı dışında olan kararların ise kesin olduğu görülmektedir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun "Tacir olmanın hükümleri" başlıklı kısmında yer alan 18. maddesinde; "Tacir, her türlü borcu için iflasa tabidir; ayrıca kanuna uygun bir ticaret unvanı seçmek, ticari işletmesini ticaret siciline tescil ettirmek ve bu Kanun hükümleri uyarınca gerekli ticari defterleri tutmakla da yükümlüdür" düzenlemesine yer verilmiştir.

01/06/2004 tarih ve 25479 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun "Odalara kayıt zorunluluğu" başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında, "Ticaret siciline kayıtlı tacirler ve 5 inci maddeye göre sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları yerdeki odaya kaydolmak zorundadırlar. Meslek gruplarına göre yapılacak üye kayıtları, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında güncel olarak tutulur." düzenlemesine; "Oda organları" başlıklı 13. maddesinde, "Odanın organları şunlardır:

a) Meslek komiteleri.

b) Meclis.

c) Yönetim kurulu.

d) Disiplin kurulu" düzenlemesine yer verilmiş; Oda, borsa ve Birlik organları ile şubelerinin seçimlerine ilişkin düzenlemeler ise Kanunun 81-85. maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Oda ve borsa üyelerinden meslek onuruna veya meslek düzen ve geleneklerine uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla, müşterisine karşı meslekî görevini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında uygulanacak disiplin suç ve cezaları Kanunun 87. maddesinde düzenlenmiş olup, maddenin 1. fıkrasının (c) bendinde, "Üyelikten geçici çıkarma; üyenin iki aydan az ve oniki aydan fazla süreli olmamak üzere oda veya borsa üyeliğinden çıkarılmasıdır. Kınama cezası alan üyenin, beş yıl içinde aynı cezayı gerektirecek yeni bir davranışta bulunması halinde üyelikten geçici çıkarma cezası verilir." maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde, "Üyelikten uzun süreli çıkarma; üyenin kaydının üyesi bulunduğu oda veya borsa ile ticaret sicilinden beş yıl süre ile silinmesidir. Üyelikten geçici çıkarma cezası alan üyenin, üç yıl içinde kınama cezasını gerektirecek yeni bir davranışta bulunması halinde üyelikten uzun süreli çıkarma cezası verilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Uyuşmazlıkta, dava, davacının İskenderun Ticaret ve Sanayi Odası meslek komitesi üyeliği ile meclis komitesi üyeliğinin sona erdirilmesine ilişkin iptali istemiyle açılmış olup, dava konusu işlem ticari faaliyette bulunan davacının, ticari faaliyetinin icrasını engelleyen bir işlem niteliğinde olmadığından, iş bu davanın 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi kapsamında bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, temyiz istemine esas teşkil eden kararın Bölge İdare Mahkemesinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunun 46. maddesine göre temyiz yolu açık olmayan "kesin" kararlarından olduğu anlaşıldığından temyiz isteminin incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1- Davalı idarenin temyiz isteminin İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,

2- Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,

Kesin olarak, 23/03/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.