Danıştay 8. Dairesi 2021/1840 E. 2021/1915 K.

Özeti: Dava, davacılar tarafından Üniversite kampüsünde görevli şoförün sevk ve idaresindeki traktörün çarpması neticesinde kızların ölümüne neden oldukları iddiasıyla üniversite rektörü ve diğer ilgililer hakkında ceza soruşturması başlatılması istemiyle yapılan başvurunun, yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığından bahisle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır. Davacılar tarafından yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin işlemin, men i muhakeme veya lüzum u muhakeme şeklinde bir karar olmadığı açık olup, bu işleme karşı açılan davanın, iptal davası olarak kabul edilmesi gerektiği, bir başka anlatımla, davacının şikayeti hakkında lüzum u muhakeme veya men i muhakeme şeklinde verilmiş bir karar bulunmadığından, itiraz yoluna başvurmasının da söz konusu olamayacağı görülmektedir. Anılan işlemin iptali istemiyle açılan davanın, Danıştay Kanunu'nda belirtilen ve ilk derece Mahkemesi olarak Danıştay'da çözümlenmesi gereken davalardan olmadığı görülmektedir. Bu durumda, davanın görüm ve çözümü görevi, dava konusu işlemi tesis eden idarenin bulunduğu yer idare mahkemesi olan İdare Mahkemelerine ait bulunmaktadır.

DAVANIN ÖZETİ: Davacılar tarafından, Ege Üniversitesi kampüsünde görevli şoförün sevk ve idaresindeki traktörün çarpması neticesinde kızları ...'ın ölümüne neden oldukları iddiasıyla üniversite rektörü ve diğer ilgililer hakkında ceza soruşturması başlatılması istemiyle yapılan başvurunun, yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığından bahisle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ: ...

DÜŞÜNCESİ: Dava konusu uyuşmazlık, 2575 sayılı Yasanın 24. maddesi kapsamında Danıştay'ın ilk derece Mahkemesi sıfatı ile bakacağı uyuşmazlıklar arasında bulunmadığından, davanın görev yönünden reddi ile dosyanın davaya bakmakla görevli ve yetkili ... İdare Mahkemesine gönderilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:

Dava; davacılar tarafından, Ege Üniversitesi kampüsünde görevli şoförün sevk ve idaresindeki traktörün çarpması neticesinde kızları ...'ın ölümüne neden oldukları iddiasıyla üniversite rektörü ve diğer ilgililer hakkında ceza soruşturması başlatılması istemiyle yapılan başvurunun, yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığından bahisle reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 5. maddesinde; idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla, ilk derecede Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki davalara bakacağı hükme bağlanmış ve 2575 sayılı Danıştay Kanununun 4575 sayılı Kanunla değişik 24. maddesinin (c) bendinde bakanlıklar ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere karşı açılacak davaların ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da çözümleneceği düzenlemesine yer verilmiştir.

2577 sayılı Kanunun 32. maddesinde ise; göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesinin, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu belirtilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53/c maddesinde, "Ceza soruşturması usulü: Yükseköğretim üst kuruluşları başkan ve üyeleri ile yükseköğretim kurumları yöneticilerinin, kadrolu ve sözleşmeli öğretim elemanlarının ve bu kuruluş ve kurumların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlarının görevleri dolayısıyla ya da görevlerini yaptıkları sırada işledikleri ileri sürülen suçlar hakkında aşağıdaki hükümler uygulanır:

(1) İlk soruşturma: Yükseköğretim Kurulu Başkanı için kendisinin katılmadığı, Milli Eğitim Bakanının başkanlığındaki bir toplantıda, Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teşkil edilecek en az üç kişilik bir kurulca, diğerleri için, Yükseköğretim Kurulu Başkanınca veya diğer disiplin amirlerince doğrudan veya görevlendirecekleri uygun sayıda soruşturmacı tarafından yapılır. Öğretim elemanlarından soruşturmacı tayin edilmesi halinde, bunların, hakkında soruşturma yapılacak öğretim elemanının akademik unvanına veya daha üst akademik unvana sahip olmaları şarttır. (2) Son soruşturmanın açılıp açılmamasına;

a-Yükseköğretim Kurulu Başkanı ve üyeleri ile Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkanı ve üyeleri hakkında Danıştay’ın 2 nci Dairesi,

b-Üniversite rektörleri, rektör yardımcıları ile üst kuruluş genel sekreterleri hakkında, Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teşkil edilecek üç kişilik kurul,

c-Üniversite, fakülte, enstitü ve yüksekokul yönetim kurulu üyeleri, fakülte dekanları ve dekan yardımcıları, enstitü ve yüksekokul müdürleri ve yardımcıları ile üniversite genel sekreterleri hakkında, rektörün başkanlığında rektörce görevlendirilen rektör yardımcılarından oluşacak üç kişilik kurul,

d-Öğretim elemanları, fakülte, enstitü ve yüksekokul sekreterleri hakkında üniversite yönetim kurulu üyeleri arasından oluşturulacak üç kişilik kurul,

e-657 sayılı Devlet memurları Kanununa tabi memurlar hakkında, mahal itibariyle yetkili il idare kurulu, karar verir....

(4) Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri hakkında Danıştay’ın 2 nci Dairesinde verilen lüzum-u muhakeme kararına itiraz ile men-i muhakeme kararlarının kendiliğinden incelenmesi Danıştay’ın İdari İşler Kuruluna aittir. Diğer kurullarca verilen lüzum-u muhakeme kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile men-i muhakeme kararları kendiliğinden Danıştay 2 nci Dairesince incelenerek karara bağlanır. Lüzum-u Muhakemesi kesinleşen Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyelerinin yargılanması Yargıtay ilgili ceza dairesine, temyiz incelemesi Ceza Genel Kuruluna, diğer görevlilerin yargılanmaları suçun işlendiği yer adliye mahkemelerine aittir." denilmektedir.

Dosyanın incelenmesinden; davacılar tarafından, Ege Üniversitesi kampüsünde görevli şoförün sevk ve idaresindeki traktörün çarpması neticesinde kızları ...'ın ölümüne neden oldukları iddiasıyla üniversite rektörü ve diğer ilgililer hakkında yapılan şikayet üzerine, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığınca görevsizlik kararı verilerek dosyanın gönderildiği davalı idare tarafından, anılan şikayet hakkında yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığından bahisle başvurunun reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53. maddesinin (c) fıkrası uyarınca değişik statüdeki kişilerin suç işlemeleri halinde soruşturma usulü ve yetkili yargılama merciilerin belirlenmesine ilişkin özel hüküm gereği; disiplin amirince doğrudan veya görevlendireceği uygun sayıda soruşturmacı tarafından yapılan ilk soruşturma neticesinde Yükseköğretim Kurulu üyelerinden teşkil edilecek üç kişilik kurul tarafından ilgililer hakkında lüzum-u muhakeme veya men-i muhakeme şeklinde karar verilmesi gerektiği; oluşturulacak üç kişilik kurul tarafından verilecek lüzüm-u muhakeme ya da men-i muhakeme kararının doğrudan ilgililere tebliği ve lüzum-u muhakeme kararının ilgililerin itirazı üzerine, men-i muhakeme kararının ise kendiliğinden Danıştay Birinci Dairesince incelenmesi gerektiği açıktır.

Bakılan uyuşmazlıkta ise; davacılar tarafından yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin işlemin, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 53/c maddesinde düzenlenen men-i muhakeme veya lüzum-u muhakeme şeklinde bir karar olmadığı açık olup, bu işleme karşı açılan davanın, iptal davası olarak kabul edilmesi gerektiği; bir başka anlatımla, davacının şikayeti hakkında lüzum-u muhakeme veya men-i muhakeme şeklinde verilmiş bir karar bulunmadığından, yukarıda yer verilen yasal düzenlemeler uyarınca itiraz yoluna başvurmasının da söz konusu olamayacağı görülmektedir.

Öte yandan; anılan işlemin iptali istemiyle açılan davanın, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 24. maddesinin (c) bendinde sayma suretiyle belirtilen ve ilk derece Mahkemesi olarak Danıştay'da çözümlenmesi gereken davalardan olmadığı görülmektedir.

Bu durumda, 2577 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca davanın görüm ve çözümü görevi, dava konusu işlemi tesis eden idarenin bulunduğu yer idare mahkemesi olan ... İdare Mahkemelerine ait bulunmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, davanın 2577 sayılı Kanunun 15. maddesinin 1/a bendi uyarınca görev yönünden reddine ve dosyanın görevli ve yetkili olan ... İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, 31.03.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verilmiştir.