İstanbul BAM 45. H.D. 2020/58 E. 2020/18 K.

Özeti: Uyuşmazlık, davacı sigortalı işyerinde meydana gelen hasarın miktarı ve hasarı oluşturan zarar kalemlerinden davalı şirketin sorumlu olup olmadığı konularında toplanmaktadır. Davacı tarafça bu zarar kaleminin miktarını ispatlayacak belge, fatura veya yazılı bir delil sunulmadığı gerekçesi ile bu talebin reddedilmesi dosya kapsamına uygun bulunmamıştır. Dava dilekçesinde iş yeri darabaların, panjur kepengi ve 4 adet camın kırıldığı, iş yeri içindeki demirbaşların , emtiaların yandığı , kullanılamaz hale geldiği, tavan ve duvar alçı ve boya sıvasının döküldüğü, tavan spot lambalarının yanmış olduğu, iş yeri seramik zemininin, elektrik panosunun ve kabloların yandığı belirtilmek suretiyle demirbaş bedellerinin de tazminine karar verilmesi talep edilmiş olmakla, davacı tarafa talep edilen iş bu maddi zarar kalemi açıklatılarak açıklığa kavuşturulması ve bu talep yönünden de davacının haklılık durum ve oranının bilirkişi incelemesi ile açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Davalı tarafın sunduğu istinaf dilekçesinde belirtilen taleplerin bu aşamada incelenmeksizin, Davacı vekilinin yukarıda belirtilen hususlara ilişkin istinaf sebebi yerinde olmakla, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekmektedir.

İ S T İ N A F K A R A R I

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ: İSTANBUL 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO: 2014/984 Esas

KARAR NO: 2017/739

KARAR TARİHİ: 05/10/2017

DAVA: TAZMİNAT (Özel Sigorta Sözleşmesinden Kaynaklanan), Sigorta (Yangın Sigortası Kaynaklı)

KARAR TARİHİ:24/09/2020

İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla, HMK 353. ve 356. maddeleri gereğince dosya içeriğine göre duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu;

G E R E Ğ İ D Ü Ş Ü N Ü L D Ü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesi ile; davacı ve davalı sigortalı şirketi arasında 22/10/2013- 22/10/2014 tarihini kapsayan ... no'lu poliçe düzenlendiği iş bu poliçe ile ... mahallesi ... Sokak ... Apartmanı No:... Kayapınar/Diyarbakır adresinde bulunan ve davacıya ait işletmedeki mal varlığının poliçede belirtilen rizikolara karşı sigortalanmak üzere sigorta sözleşmesi düzenlendiği, bu sözleşmede belirlenen sigorta primlerinin davalı ... şirketine ödendiği 27/12/2013 tarihinde meydana gelen yangın sebebi ile davacının büyük bir maddi zarara uğradığı, davalı ... şirketi nezdinde iş bu yangın sebebi ile 20211300269 sayılı hasar dosyası oluşturulduğu, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca 03/02/2014 tarihi 2014/1899 soruşturma 2014/1376 karar ile kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği, taraflar arasında düzenlenen sigorta sözleşmesi uyarınca sigorta tazminat miktarının davacıya ödenmesi konusunda davalı ... şirketine başvuru yapıldığı ancak davalı ... şirketince yapıldığı belirtilen inceleme - araştırma sonucunda yangının elektrik prizinden kaynaklandığı ve bu nedenle elektrik prizi imal eden firmaya karşı dava açmaları gerektiği ve gelinlik ile malzemelerin pahalıya alındığı bu nedenle bu ürünlerin alındığı firmaya karşı dava açmaları gerektiği belirtilerek tazminat taleplerinin karşılanmadığı, oysaki taraflar arasındaki sözleşme uyarınca tazminat altına alınan rizikolar gerçekleştiğine göre davalı ... şirketinin muaccel hale geldiği iddia olunan tazminatın ödenmesi gerektiği belirtilerek zararların tespiti ile şimdilik 10.000,00 TL'lik kısmi tazminatın 30/12/2013 tarihi itibari ile işletilecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte poliçe kapsamında davalıdan tahsiline karar verilmesi talep edilmiştir. Davacı vekilince 24.12.2015 tarihinde sunulan ıslah dilekçesinde Poliçe kapsamında 10.000,00 TL lik kısmi tazminat talepli dava miktarının 400.000,00 TL ye yükseltildiği belirtilmiş ve buna dair düzenlenen harç tahsil makbuzu dosya arasına alınmıştır.

CEVAP: Davalı vekili cevabında; davacının kiracısı olduğu "... mahallesi ... Sokak ... Apartmanı no:... Kayapınar/Diyarbakır" adresinde faaliyet gösterdiği "idil moda" unvanlı gelinlikçide bulunan emtiaların 22/10/2013-2014 tarihleri arasında ... sayılı işyeri paket projesi ile teminat altına alındığı 27/12/2013 tarihinde yangın sebebi ile işyerindeki demirbaş ve emtiaların zarar gördüğünden bahisse davalıdan zararın tazminine yönelik talepte bulunulduğu, davalı ... şirketi tarafından yangının çıkış sebebinin belirlenmesi için uzman görüşü alındığı ve "inceleme konusu yangının kasten çıkarılma ihtimali" başlıklı bölümde "... işyeri sahibinin elektrik ısıtıcısını besleyen kısa devre meydana getirebilmek ve bu şekilde yangını başlatabilmek için elektrik ısıtıcısını besleyen üçlü prizin boyun kısmındaki bağlantıyı kasten çözmüş/gevşetmiş/tellerini kısmen kesmiş olabileceği hususunun tartışılması her zaman mümkündür" ifadesine yer verildiği yine raporun devamında "... Yangının elektrik kuvvetli akım tesisi yönetmeliği ve elektrik iç tesisleri yönetmeliği bakımından da incelenmesinde; yangının ısıtıcının sebebiyet verdiği, elektrikli ısıtıcının besleme kablosunda kural tüzük ve yönetmeliklere aykırı bir şekilde ek yapıldığı, yangın mahallinde kullanılan ısıtma cihazı için daha yüksek akım değerinde bir prizin değil, 16 amperlik bir prizin kullanılması da sigortalının hatasıdır ve yangın bu hatadan kaynaklanmıştır." ifadesinin yer aldığı, emtiaların satıcısının dava dışı ... tekstil olduğu fakat nakliye faturasının bulunmadığı, irsaliyenin faturalarının usule uygun düzenlenmediği, gerek dava gerekse dava dışı ... inşaat (malların satın aldığı ileri sürülen) tarafından kesilen faturaların yanıltıcı oludğu bu nedenle Diyarbakır vergi dairesi başkanlığı Gökalp vergi dairesi müdürlüğüne de ihbarda bulunduğu belirtilerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI Mahkemece yapılan yargılama sonucunda; davacıya ait işyerinde gerçekleşen yangının uygun olmayan üçlü prize takılı olan su ısıtıcısından kaynaklandığı, yangının kasten davacı tarafça çıkarıldığı iddiasını kanıtlayan somut bir delil bulunmadığı, bilirkişi incelemesine göre hasarlanan emtianın piyasa rayiç bedelinin 107.244,00 TL olduğu, demirbaş mallara ve dekorasyonlara ilişkin olarak herhangi br fatura sunulmadığı, poliçede buna ilişkin bir teminat da bulunmadığı, davacının enkaz kaldırma bedelinin tahsili talep edilmiş ise de bu talep yönünden herhangi bir makbuz sunulmadığı ve bu haliyle davacının bu talebini ispatlayamadığı , iş bu nedenle davacının talep edebileceği toplam maddi zarar bedelinin 107.244,00 TL olduğu, sigorta şirketine 30.12.2013 tarihinde hasarın davacı tarafça ihbar edilmesi nedeniyle ihbar tarihinden itibaren 1 aylık süre sonu itibariyle faize hak kazanılacağı belirtilmek suretiyle ; ''... Davanın kısmen kabulüne, 107.244,00 TL tazminatı 30/01/2014 tarihinden itibaren işleyecek avans faizle birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya dair istemin ise reddine'' karar verilmiştir.

İSTİNAF SEBEPLERİ Davalı vekili yasal süresi içinde sunmuş olduğu istinaf dilekçesinde; 1- yangının kasten çıkarıldığı ve hasarın teminat dışı olduğu, 2- Gökalp vergi dairesine yapılan ihbarın sonucunun beklenilmesi gerektiği, 3-bilirkişi kurulunda fatura ve belgelere geçerliliğini inceleyecek bilirkişinin bulunmayışınında nazara alınması sureti ile mahkeme kararının kaldırılması talep edilmiştir. İstinafa katılma yolu ile kararı istinaf eden davacı vekilince sunulan istinaf dilekçesinde; 1- davanın kabulüne dair verilen hükmün onanmasını, 2- poliçe teminatı kapsamında bulunduğu iddia olunan ve dava konusu yangın sebebi ile yanan demirbaşların rayiç değeri, enkaz kaldırma bedeli ve dekorasyon ile bina hasarı tespiti yönünden de maddi zararlarının karşılanmasına yönelik karar verilmesini talep etmiştir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE İlk derece mahkemesinin gerekçeli kararı taraf vekillleri tarafından yasal süre içinde istinaf edildiği anlaşılmıştır. Dava, “İşler Rayında Kobi Sigorta Poliçesi“ kapsamında davacı iş yerinde meydana gelen yangın nedeniyle hasar bedelinin tazmini istemine ilişkindir. Dosya kapsamından, davalı ... şirketi ile davacı arasında 22/10/2013-2014 tarihleri arasında ... nolu “İşler Rayında Kobi Sigorta Poliçesi” düzenlendiği, davacı ile dava dışı ... arasında ise, kira sözleşmesi bulunduğu, 30/12/2013 tarihili yangın raporuna göre, kira sözleşmesine konu yerde yangın çıktığı, emtiaların hasar gördüğü, yangının çıkış nedeni olarak elektrik prizine takılı olan ısıtıcıdan kaynaklandığı kanaatine varıldığı belirilmiştir. Taraflar arasında, sigorta poliçesi ve poliçenin içeriği ile ekleri konusunda herhangi bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık, davacı sigortalı işyerinde meydana gelen hasarın miktarı ve hasarı oluşturan zarar kalemlerinden davalı ... şirketinin sorumlu olup olmadığı konularında toplanmaktadır. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca davaya konu yangın olayı ile ilgili 2014/1899 soruşturma no ile yapılan tahkikata Diyarbakır Büyük Şehir Belediyesi İtfaiye daire başkanlığı 27/12/2013 tarihli 2257 kayıt numaralı yangın raporunda yangının elektrik prizine takılı olan ısıtıcıdan dolayı çıktığı, ön görülemez bir durum olmadığı ve ortada sorumluluk gerektiren bir durum olmadığı belirtilerek taksirle yangına neden olma suçu nedeni ile kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir. Elektrik bilirkişisince 28/01/2015 tarihli raporda; dava konusu yangının iş yerinde çalışır vaziyette bulunan elektrikli ısıtıcıya bağlı, standartlara uygun olmadığı değerlendirilmiş üçlü prizin dış kontaklarında oluşan elektrik akları (kaçakları) sonucunda aşırı ısınma sebebi ile başladığı ve üçlü prizin çevresindeki gelinliklere sirayet ederek yayıldığı, elektrik iç tesisleri yönetmeliğinin ilgili madde uyarınca; standartlara uymayan üçlü prizin kullanılması ve iş yerindeki alan elektrik konusunda yangın korunması sağlayan 300 mA değerlikli kaçak akım rolesinin mevcut olmadığı hususunda davacının ihmali bulunduğu, yangının meydana gelmesinde davacı tarafın kasıtlı eylemine yönelik herhangi bir somut bir verinin bulunmadığı belirtilmiştir. Hükme esas alınan tekstil/hazır giyim uzmanı, elektrik elektronik mühendisi SMMM, sigorta hakem bilirkişisinden oluşan bilirkişi heyetince düzenlenen raporunda özetle; uyuşmazlık konusu yangının, davacıya ait işyerinde çalışır vaziyette bulunan elektrikli ısıtıcısına bağlı ve standartlara uygun olmadığı değerlendirilen üçlü (grup) prizin fiş kontaklarında oluşan elektrik arkları (kaçakları) sonucunda aşırı ısınma sebebiyle başlayıp prizin çevresindeki gelinliklere sirayet ederek yayıldığı, mer’i mevzuat ve standartlara uymayan söz konusu üçlü(grup) prizin kullanılması hususunda davacının TALİ derecede ihmali ve kusuru bulunduğu, Ancak işyerindeki ana elektrik panosunda yangın koruması sağlayan 300 mA değerlikli kaçak akım rölesinin mevcut olmaması/yahut işlevsel olmaması hususunda kusur ve sorumluluğun bina malikine ait olması sebebiyle, kiracı konumunda bulunduğu tespit edilen davacıya bu konuda her hangi bir kusur atfının kabil olmadığı, tüm bunların fevkinde; uyuşmazlık konusu yangının davacı tarafından kasten çıkarıldığına ilişkin olarak dosya kapsamına sunulmuş herhangi bir somut delilin dosyada bulunmaması ve davacının yukarıda mezkur kusur ve ihmalinin de TTK. 1429/1. maddesi kapsamında sigorta teminatı kapsamında bulunması sebebiyle dava konusu yangın hasarının, davacı bakımından her hangi bir kusur indirimi yapılmaksızın , davalı sigortacı tarafından tanzim edilen poliçe teminatı kapsamında olduğu, davalı ile davacı arasında tutulan “EMTİA HASAR TESPİT RAPORU”na göre yapılan değerlendirmede 154.560,00 TL Emtia değeri belirlenmiş olmakla birlikte, yangın sonucu hasar gören emtiaları görme ve maliyet analizi imkanı olmamasına rağmen genel kabullerden yola çıkarak dosyadaki bilgi ve belgeler ışığında hasara uğrayan tekstil emtialarının, hasar tarihi itibariyle yapılan “hasarsız haldeki piyasa rayiç değer araştırması” kapsamında incelenen faturalarda belirtilen evsafları ile hasar dosyasında yer alan resimlerdeki görüntüler incelenerek, söz konusu tekstil ürünlerinin hasar tarihindeki piyasa rayiç fiyatı (imalat ve %25 üretici kar payı dahil tutarının) KDV dahil toplam 107.244.00 TL. olduğu, ancak söz konusu malların, iş yerinde olanların kayıtlarda %10 oranında eksik gözükmesi günümüz sektör gerçeklerinde normal ve uyumlu karşılanabilecek olmakla birlikte, mezkur emtiaların (yani gelinlik ve yan ürünlerin) gerçek fiyatları ile, mali kayıtlardaki fiyatlarının aynı olmamasının hiç bir gerekçeyle sektör açısından kabul edilemeyeceği, incelenen dava dosyası içerisinde demirbaş mallarının alışlarına ait her hangi bir fatura, bilgi ve belge tespit edilemediğinden, heyetlerince değerlendirmesinin yapılamadığı, Dekarasyon hasar tespiti ile ilgili olarak ibraz edilen dava dosyası içinde, “DEKORASYON” konusu emtiaların alışlarına ait her hangi bir fatura, belge ve bilgi bulunmadığı gibi, uyuşmazlık konusu poliçede “DEKORASYON” teminatı da bulunmadığından dolayı, bu talep konusuna ilişkin olarak her hangi bir tazminat hesaplaması yapılmasına gerek bulunmadığı, aynı şekilde mevcut dava dosyası içerisinde bina hasarının tespitine ilişkin olarak her hangi bir fatura belge ve bilgi bulunmadığı gibi, uyuşmazlık konusu poliçede de “BİNA” teminatı bulunmadığından dolayı, bu talep konusuna ilişkin olarak her hangi bir tazminat hesaplaması yapılmasına gerek bulunmadığı, Dava konusu sigorta poliçesi kapsamında 24.000 TL. limitli “Enkaz Kaldırma Muhteviyat” teminatı bulunmakla birlikte, dava dosyasına sunulan evrak-ı müspite içerisinde enkaz, kaldırma detayının tespiti ile ilgili olarak her hangi bir bilgi, belge ve fatura bulunmadığından dolayı, heyetçe değerlendirmesinin yapılamadığı sonucuna varıldığı bildirilmiştir. Davalı ... şirketinin vergi zayiatının incelenmesi ile kayıtların gerçeği yansıtıp yansıtmadığının tespiti için yapılan ihbar ile ilgili olarak Gökalp vergi dairesince mahkemeye21/10/2016 tarihli cevabı yazıda davacı hakkında 03/07/2014 tarihi itibari ile 12/2013 dönemi için yangında zayi olan malların beyan edilmemesine istinaden takdir komisyonuna sevk edilmiş denetim dosyası olduğu, 19/10/2016 tarihinde konuyla ilgili idareye intikal eden Takdir Komisyon Kararı bulunmadığı, 13/02/2017 tarihli cevabi yazıda ise; mükellef(davacı) ... hakkında 09/02/2017 tarihi itibari ile herhangi bir rapor düzenlenmediği dava dışı ... Ltd. Şti. Hakkında 26/12/2016 tarihli ve ..., ..., ... sayılı vergi inceleme raporu ve 26/12/2016 tarihli 2016-A3215/32 sayılı bir adet teknik raporu mevcut bulunduğu belirtilmiştir. Davacının ticari defterlerinin incelenmesine yönelik Diyarbakır Asliye Hukuk Mahkemesine talimat yazılmış, davacı vekilince sunulan beyan dilekçesinde ticari defterlerin ve diğer evrakların yangın olayında zayi olduğu, davalı ... şirketinin davacı ile uzlaşmak istediğini belirttiği bu nedenle davacının süresinde zayi belgesi almak amacı ile mahkemeye başvuruda bulunmadığı alınmış bir zayi belgesinin de bulunmadığı, bu nedenle ticari defterlerini sunamadığı, belirtmiş olup bu beyan nazara alınmak sureti ile Diyarbakır 3 Asliye Hukuk Mahkemesince talimatın iadesine karar verilmiştir. Tüm dosya kapsamı, hükme esas alınan bilirkişi raporları, taraflar arasında düzenlenen poliçe ve bu poliçede teminat altına alınan klozlar birlikte değerlendirildiğinde; 27/12/2013 tarihinde davacının kiracı olarak bulunduğu iş yerinde meydana gelen yangının uygun olmayan üçlü prize takılan ısıtıcıdan kaynaklandığı, aynı zamanda iş yerindeki ana elektrik panosunda yangın koruması sağlayan 300 mA değerlikli kaçak akım rolesinin mevcut bulunmadığı ve bu haliyle davacının kusurunun bulunmadığı, iş bu yangında zayi olan ticari defterlerinin mahkemeye ibraz edemediği bu nedenle talimat mahkemesince yapılması istenilen ticari defterlerinin de incelenemediği, Gökalp Vergi dairesinden mahkemeye gönderilen raporların incelenmesinde de dava dışı ... Ltd Şti yönünden sahte fatura düzenlenmesine ilişkin somut ve objektif verilerin tespitinin yapılamadığı, taraflar arasında düzenlenen sigorta sözleşmesinde bina hasarına ve dekorasyona yönelik herhangi bir teminatın bulunmadığı, nitekim bu hasarlara yönelik düzenlenmiş fatura veya belgenin de ibraz edilmediği anlaşılmaktadır. Ancak; bilirkişi heyetine inşaat bilirkişisi dahil edilmek suretiyle; düzenlenen poliçe sözleşmesinde enkaz kaldırma bedelinin teminat altına alındığı nazara alınarak davacının iş bu kalem yönünden maddi zararının hesaplanması gerektiği anlaşılmaktadır. Mahkemece bu yön nazara alınmaksızın davacı tarafça bu zarar kaleminin miktarını ispatlayacak belge, fatura veya yazılı bir delil sunulmadığı gerekçesi ile bu talebin reddedilmesi dosya kapsamına uygun bulunmamıştır. Yine, dava dilekçesinde iş yeri darabaların, panjur kepengi ve 4 adet camın kırıldığı, iş yeri içindeki demirbaşların , emtiaların yandığı , kullanılamaz hale geldiği, tavan ve duvar alçı ve boya sıvasının döküldüğü, tavan spot lambalarının yanmış olduğu, iş yeri seramik zemininin, elektrik panosunun ve kabloların v.s. yandığı belirtilmek suretiyle demirbaş bedellerinin de tazminine karar verilmesi talep edilmiş olmakla ;davacı tarafa talep edilen iş bu maddi zarar kalemi açıklatılarak açıklığa kavuşturulması ve bu talep yönünden de davacının haklılık durum ve oranının bilirkişi incelemesi ile açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Davalı tarafın sunduğu istinaf dilekçesinde belirtilen taleplerin bu aşamada incelenmeksizin; Davacı vekilinin yukarıda belirtilen hususlara ilişkin istinaf sebebi yerinde olmakla, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının HMK'nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davalı tarafın istinaf talebinin varılan sonuç itibariyle bu aşamada incelemeye yer olmadığına, 2-Davacının istinaf başvurusunun KABULÜ ile; 1-İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 05/10/2017 tarih 2014/984 Esas 2017/739 Karar sayılı ilamının HMK' nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca KALDIRILMASINA ve dosyanın mahkemesine İADESİNE, 2-Harçlar Kanunu gereğince istinaf eden davacı tarafından yatırılan 85.70 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcının hazineye gelir kaydına, 31,40.TL istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine, 3- Davacının, istinaf başvurusu için yapılan yargılama giderlerinin esas hükümle birlikte ilk derece mahkemesince yargılama giderleri içinde değerlendirilmesine, 4-İstinaf talebi bu aşamada incelemeyen davalının yatırmış olduğu istinaf başvuru harcı 85,70 TL ile maktu harç 31,40, TL ve 1.832,00 TL'lik nispi İstinaf harçlarının talep halinde davalıya iadesine, 5-Artan gider avansı olması halinde yatıran tarafa iadesine, 6-Kararın ilk derece mahkemesince taraflara tebliğe gönderilmesine, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 24/09/2020 tarihinde HMK' nın 353/1-a5 maddesi gereğince kesin olarak oy birliği ile karar verildi.